Lang geleden studeerde ik een tijdje filosofie. We hadden een hoogleraar wetenschapsleer die een beetje vreemd was. Het verhaal ging dat hij tijdens colleges de deur op slot draaide zodat hij zeker wist dat niemand voortijdig de zaal verliet. Ik heb colleges bij hem gevolgd. Nooit tentamen gedaan, geloof ik. Waar dat aan lag weet ik niet meer.
Ik herinner me dat hij op een gegeven moment zei dat we ons, als filosofen in doppen, oprecht zorgen moesten maken als we meer tijd besteedden aan lezen dan aan nadenken. Je moet meer tijd besteden aan het bedenken van je eigen denkbeelden dan aan het lezen van andermans denkbeelden.
Dat is een buitengewoon onvoorzichtige tip voor iedereen die een academische carrière nastreeft. Als academicus moet je immers laten zien dat je op de schouders van je voorgangers staat. Je moet weten welke kennis er al is, zodat je kunt 'werken aan de grenzen van het weten' zoals een Nederlandse universiteit pay-offt. Dus gaat er veel aandacht naar de literatuurverkenning, die liefst systematisch is. En is het toch altijd een beetje pijnlijk als je iets uitvindt dat al uitgevonden blijkt te zijn.
Dat was precies wat mij overkwam. Ik had bedacht, na lang nadenken (jaren), dat in het soort onderwijs dat ik voorsta (op subjectiveren gericht 'talentkrachtig' kunstonderwijs, maar dat doet er niet toe) eigenlijk maar drie dingen tellen: erkennen, ontmoeten en ontwikkelen. Toen gaf ik een gastcollege in een master-opleiding, en een student vertelde me na afloop enthousiast dat ze een boek kende uit het sociaal domein dat ging over talentgericht (!) werken met kwetsbare jongeren, en dat de ondertitel de woorden erkennen, ontwikkelen en verbinden bevatte.
Tsja.
Aan de ene kant denk je dan toch vooral van oeps. Waarom weet ik dat niet? Waarom heb ik dat boek niet gelezen? Waarom heb ik niet even mijn licht opgestoken in het sociaal domein?
Aan de andere kant weet je het antwoord natuurlijk zelf wel: geen tijd voor gehad want te druk met zelf nadenken.
Ik weet eigenlijk niet wat nu het beste is. Ja, je moet veel lezen. Nee, je kunt onmogelijk alles lezen. Maar een ding weet ik wel zeker: je moet af en toe toch ook zelf nadenken. Ik krijg liever het verwijt bij het lezen iets gemist te hebben dan bij het denken.
En bovendien biedt de academische wereld dan ook weer troost. Er zwerven prachtige memes rond op internet over 'academia' (zoals wij academici ons holletje zo chique noemen). Zo is er een collage van onwaarschijnlijke voetnoten. En ik denk dat nummer vijf precies vat waar dit blogje over gaat. Ik hoop hem in de toekomst geregeld te gebruiken. En anders kan ik altijd nog mijn toevlucht nemen tot de laatste.
